Името на цар Самоил тешко може да се најде во бугарската православна литература, но модерна Бугарија тврди дека царот е „единствен ексклузивен наследник“.
Често погрешно го нарекуваат Самуил, но натписите (како оној во Горна Преспа) докажуваат дека поранешниот владетел на тврдината на Охридското Езеро се викал Самоил. Сепак, за Самуил зборуваат академици, научници и Бугарија. Се разбира, и поради сличноста на добро познатото библиско име Самуил.
Но името на царот не е во фокусот овде. Без разлика дали тоа беше Самуил или Самоил – еден факт е неизбежно одлучувачкиот аргумент. Самоил можел да биде се, но не и Бугарин. Денес тој најчесто се нарекува таков, и затоа што ја подаде раката кон тогашната круна на Бугарската империја и на крајот ја носеше.
Цар Самоил е Бугарин?
Постојат повеќе теории за етничкото потекло на цар Самоил. Покрај можното ерменско потекло, на маса најмногу се става теоријата за „бугарско потекло“. Само објаснивме зошто погоре, тој ја носеше круната на империјата.
Но, самиот факт дека некој ја носи круната на империја на крајот не дава никакви конкретни информации за етничкото потекло. Нема директни извештаи од Самоил во врска со ова.
Сепак, теоријата која е веројатно најблиска и најверојатно ретко се споменува: македонско потекло.
Ако нема директен доказ, можеме (или мора) да го заклучиме потеклото од други достапни извори. Важен извор од ова време неизбежно би била Бугарската православна црква, која обично била многу блиска до бугарскиот цар. Тоа го покажуваат примерите на бугарските цареви Борис, Симеон и Петар.
Но, не е така со Самоил, бидејќи:
Самоиловото име речиси целосно го нема во бугарската православна литература!
Дмитриј Оболенски, Универзитетот во Кембриџ
Ако денес Бугарија се обидува да го бара цар Самоил за ексклузивен наследник, тоа не беше случај „пред неколку години“. Зашто, преданија за Самоил не можат да се најдат во бугарската православна литература. И кога нешто е пренесено за Самоил, тоа е обично „нешто резервирано“.
Тоа се должи на фактот што Бугарската црква во тоа време немала голема положба во македонското Самоилоско царство.
Ова е заклучокот до кој дојде Дмитри Оболенски, од Универзитетот во Кембриџ. Во своето дело „ Богомилите “ од 1948 година, Оболенски пишува за Самоил на страница 151:
А сепак, и покрај овие непобитни докази, на името на Самуил останува постојано сомнеж за хетеродоксија. Значајно е дека додека големиот православен цар Борис, Симеон и Петар често се величаат во спомениците на бугарската литература и станале предмет на национален култ, името на Самуил е речиси целосно отсутно од бугарската православна литература и секогаш е опкружено со превез од резерва . Објаснувањето на овој факт можеби лежи во положбата на Бугарската црква во Самуиловата македонска империја. Одбивајќи да го признае укинувањето на старата бугарска патријаршија, уредена од Јован Цимишс, и со поставување на свој патријарх, Самуил ги прекинал сите односи со Вселенската столица. Во очите на византиската црква и држава тој секогаш останал бунтовник. Во рамките на сопствената империја Самоил бил обврзан да води политика која во суштина била националистичка, и црковно и политички; За да биде успешна оваа политика бараше соработка на сите страни и групи во Бугарија во остварување на една цел, а тоа е уништување на византиската моќ и нејзината доминација над балканските Словени. Оваа соработка, од своја страна, претпоставуваше состојба на внатрешна рамнотежа, и разбирливо е дека Самуил не можеше да си дозволи да ги отуѓи Богомилите, кои во тоа време сигурно претставуваа значителен дел од неговите поданици.
Изворите од десеттиот век не покажуваат експлицитно кој регион или региони на Бугарија може да се сметаат за оригинален дом на сектата Богомили. Сепак, од комбинираните докази за географските фактори, за индиректните историски податоци и за подоцнежните извори, кои сега мора да се испитаат, може да се докаже дека лулка и последователно упориште на богомилството на Балканот била Македонија.
Да забележиме два заклучоци од цитатот погоре:
- Името на Самоил е речиси целосно отсутно од бугарската православна литература и секогаш е опкружено со „резервиран превез“
- Империјата на Цар Самоил е дефинирана како Македонска империја
Извор: Богомилите, Дмитриј Оболенски, стр. 151.
