Истокот на Македонија, често запоставен, нуди прекрасни глетки. Едно од нив е Куклица, селото Куклица со камени кукли. Локалитетот е познат по чудната и необична прослава, која во Македонија е позната како „Скамената свадба“.
Ова мистично место се наоѓа во близина на Кратово, мало гратче во источна Македонија.
Оваа необична област изобилува со високи земјени столбови и природни пирамиди кои наликуваат на кукли, па оттука и местото го добило името Куклица. „Кукла“ (кукла) на македонски значи кукла.
Феноменот на вакви земјени столбови е прилично редок, освен Куклица може да се видат во српскиот ѓаволски град (Đavolja varoš), како и таканаречените алтајски камени печурки на Аккурум (Русија).
Постои една стара легенда за кукличките кукли од камен, која зборува за љубов, омраза и љубомора. Но, прво, да се справиме со природната материја на кукличките камени куклички.
Морфолошки својства на камените кукли
Од реална и научна гледна точка, овие ерозивни форми се формирани по природа. Локацијата на столбовите зафаќа површина од 0,4 km². Карпестите пирамиди и столбови се создадени помеѓу еоценот и плиоценот како резултат на вулканска маса и се стари повеќе од 10 милиони години!
На местото на Кукличките камени кукли има две групи земјени пирамиди: оние во централниот дел на малата вдлабнатина во подножјето на ридот Дубица се поголеми (високи до 10 m), независни и во форма на земјени столбови.
На исток (десна страна) од претходните, од страните на ридот Забел, има помали формации (високи до 5 m), блиски и често поврзани во подножјето. Поради интересниот изглед на големите земјени столбови кои наликуваат на човечки фигури распоредени како „скаменети свадбари“, целата појава локалното население ја нарекува „Весел свадба“ или „Камена свадба“. Но повеќе за тоа подоцна кога ќе зборуваме за легендата.
Куклица – природен феномен
Камените кукли во оваа област се природен феномен. Предизвикани од долготрајната ерозија на вулканските карпи со различна отпорност: игнимбрити, андезити и туфови. Потврдите, компактни карпи (игнимбрити, андезити) полека се еродираат, заштитувајќи ги меките туфови долу.
Вака заштитен, туфот заедно со болдерот остануваат истакнати во релјефот во вид на столбови, односно земјени пирамиди. Во меѓувреме, долгорочните атмосферски влијанија (врнежи, температурни промени, ветер) се завршени, моделирани, деформирани-модифицирани и затоа имаат толку карактеристичен и единствен облик.
Овие процеси, кои започнаа пред десетици илјади години, продолжуваат до денес, постепено уништувајќи некои земјени пирамиди, но создавајќи други „нови“. Со ова, пирамидите постојано го менуваат својот облик, само што овој процес е многу бавен и не може да се забележи во период од, на пример, месец или година.
Важноста на кукличките камени кукли
Феноменот на земјени пирамиди или камени кукли е редок феномен во светот и за нивното формирање се потребни посебни геолошки, геоморфолошки, климатски и вегетативни услови. Ова особено се однесува на добро дефинирани, типични појави како во Куклица.
Затоа, оваа локација е заштитена како природна реткост. Истовремено, не треба да се вршат никакви активности кои ја загрозуваат локацијата или поединечните образовни институции, или ја намалуваат еколошката вредност и природниот изглед на просторот.
Поради малата површина на локацијата и нејзината „чувствителност“, бројот на посетители треба да биде ограничен на прифатливи рамки. Во спротивно овој феномен нема да биде зачуван во својата спектакуларност за идните генерации.
Како што споменавме, слични феномени може да се сретнат во српскиот ѓаволски град (Đavolja varoš) и во Аккурум, Русија. И во Македонија има уште едно место со вакви земјени столбови, кај Делчево локалитетот е познат како „Кукуљето“ (Кукуљето).
Легенда: проклетството ја скаменило свадбената веселба
Кај Македонците постои легенда за потеклото на камените кукли. Станува збор за свадба и несреќната љубов на момче со две девојки.
Според легендата, многу одамна се случила голема трагедија во селото Куклица. Во селото Куклица живеело момче, голем градител, ѕидар, но во исто време и измамник и Казанова. Во него била вљубена девојка, но тој се оженил со друга, а разочараната девојка ги пцуела младенците.
Во легендата, невестата била богата девојка од долниот дел на селото. Додека заљубената девојка која ја фрли клетвата беше поубава, но сиромашна девојка од горниот кварт.
Кога дојде денот на свадбата, се изгледаше во ред. Невестата и младоженецот се собраа, дојдоа другите гости, почнаа веселбите. Во моментот кога младенците се бакнале, проклетството се остварило и сите сватови биле скаменети.
Љубов, лутина и болка
Според легендата, скаменетите сватови се уште сведочат за гневот и болката на несреќната девојка.
Друга верзија на речиси истата легенда вели дека момчето планирало свадба за двете девојки во ист ден. Во оваа верзија, двете девојки имаат исто име: Стојанка. На денот на свадбата, кога кутрата убава девојка од некаде слушнала музика на гајди и тапани, проверила што се случува во селото.
Следејќи ги звуците на музиката, таа виде како веќе започнува свадбата на ѕидарот и богатата девојка Стојанка. Лута и навредена му пришла на младоженецот и го замолила да го бакне за последен пат.
Потоа таа изговори проклетство кое гласи вака:
Дај Господ сите да бидете скаменети, вклучително и мене и вас!
Откако невестата и младоженецот се бакнаа, проклетството стана реалност. Според легендата, сите гости се претвориле во камени кукли.
И во двете верзии се споменува насмевката на стројникот, која исто така се претвори во камен и сега е засекогаш заробена. Исто како што вљубените се претворија во камен во моментот на прегратка. Оттогаш, селаните во Куклица го нарекувале местото „Весел свадба“.
Поради овие скаменети „кукли“ местото го добило името – Куклица.
