Со слабеењето на тематскиот систем во Византија во втората половина на IX век, а особено во XII век, терминот Македонија се помалку се употребувал во своето тематско и административно значење и под влијание на класицизмот терминот Македонија во својата се враќаше класичното, историско-географско значење.
Кога Словените почнале да се нарекуваат Македонци?
Оттогаш, терминот постепено се употребувал не само за означување на територијата на Македонија во нејзиното античко значење, туку зачестила употребата од страна на нејзините жители дека се од Македонија или дека се Македонци. Оваа номинација била постепено прифатена од новите жители, Словените, кои почнале да се именуваат како Македонци по територијата и народот што ги асимилирале, вели д-р Бошкоски.
„Односот меѓу Словените и домородните Македонци и нивниот заеднички живот е прашање кое секогаш се поставува кога се зборува за континуитетот на Македонците. Домородните Македонци од периодот кога Словените го населувале овој регион главно биле романизирано и елинизирано македонско население кое било мешавина од остатоците на старите Македонци и многубројните романски и „варварски“ колонисти кои го преживеале словенското населување, додека само мал број од оние кои се засолниле на високите планински места успеале да ги зачуваат своите етнички белези.
Од друга страна, според други автори, со сигурност може да се тврди дека античките Македонци всушност се споиле во словенското море и засекогаш исчезнале од светската историска сцена. Според проф. д-р Стјепан Антољак, името Македонци е пренесено во меморијата на новонаселените Словени, кои византиските автори ги нарекувале Македонци уште од 10 век“ – вели д-р Бошкоски.
Непосредно пред доаѓањето на Словените во Македонија, мнозинството од населението го сочинувале Македонци, Пајонци, романизирани луѓе и други помали етнички групи, а јазикот на домородците останал во употреба, покрај официјалниот латински. Овој факт го потврдува и високата стапка на застапеност на името Македо и други типични македонски имиња во регионот на Македонија низ римскиот период.
Поврзување на името Македонија со Словените во Македонија
Првиот пат кога името Македонија се споменува во однос на македонските Словени било од Анастасиј библиотекарот и се работи за византиска воена експедиција против Словените во 759 година. Анастасиј јасно ги разликува Словените и Бугарите, како и византиската административна единица или темата Македонија, од Македонија во нејзиното античко значење, која сега била населена со Словени. Тој напишал дека „во 18-тата година од своето владеење, Константин ги зазел Склавините во Македонија, а ги освоил другите“.
Особено интересна употреба на името Македонија беше византискиот крал Михаил II во почетокот на 9 век. Во своето писмо од 10 април 824 година, испратено до императорот на Светото Римско Царство, Лудвик Панар, византискиот крал известувал за настаните што се случиле за време на неговото владеење. Тој известува за тешките трауми што ги преживеала Византиската империја за време на Тома Словен од 820-824 година, пишувајќи „откако ги освоил нашите чамци и дромони, можел да дојде во делови од Тракија и Македонија. Одејќи таму, тој го опседна нашиот град (се мисли на Константинопол) и го опколи со флотата во декември 821 година.
Понатаму во писмото се истакнува дека Томаш Словен во своите редови имал многу востаници од различни региони, како што се „регионите на Мизија, Европа, Тракија, Македонија, Тесалија и Склавиниите кои биле наоколу“.
Константин VII „виолетовиот роден“ бил еден од најзначајните византиски автори од почетокот и средината на 10 век кој ги употребил термините Македонија и Македонци во нивното античко значење нарекувајќи ги Словените од таа територија со тоа име, иако повеќето од Територијата на Македонија во тоа време била под бугарска команда. Неговите дела содржат многу важни информации за Јужните Словени на Балканот, за Македонските Словени и за Словените во Грција и Пелопонез.
За разлика од многу негови современици или средновековни автори од 10 и 11 век, тој успеа успешно да направи разлика помеѓу византиската тема Македонија, сместена во западна Тракија, и Македонија во нејзиното античко значење со нејзините историско-географски граници.
„Податоците од Константин VII за лавот како круна на Македонците уште од античкиот период се најстариот пишан податок за традицијата на лавот како круна на Македонците. Затоа монетите со лавовски лик на македонските кралеви, кои биле облечени во лавовска кожа, биле ценети повеќе од кој било скапоцен камен или кралска дијадема. Неговото сведоштво за регионот на Стримон е многу интересно. Тој напишал дека темата Стримон се споил со Македонија, но не ја сметал за тема, туку за клисура што ја користеле Скитите, а не Македонците, откако Јустинијан Риномет ги преселил во планините на Струма и природните клисури“.
Она што е важно е дека Константин VII никогаш не го употребил терминот Бугари за да ги опише македонските Словени или Македонците кои биле под бугарска команда за време на неговото владеење, што покажало дека тој јасно ги разликува Македонците од Бугарите. Тој ги користел термините Словени, Скити и варвари за да ги опише Словените во Македонија и останал доследен на неговата употреба на терминот Македонија како земја населена со Словени, истовремено игнорирајќи го терминот Бугарија за териториите што Бугарите освоен од Македонија.
Македонија и во 1018 година сепак била Македонија!
Византискиот историчар Лав Ѓаконот, роден во Мала Азија околу 950 година, пишувал за историјата во 10 книги за периодот од 959 до 976 година, но и за настаните што се случиле до 989 година. Тој користел многу антички и рановизантиски автори како референца во својата книги. Во една од неговите десет книги има детален опис на битката кај портите на Трајан од 17 август 986 година кога македонската војска, предводена од Арон и Самоил, извојувала славна победа над византиската војска предводена од императорот Василиј II.
„Интересно е што Лав Ѓаконот ги повикал жителите на средновековната македонска држава, чиј прв крал бил Самоил, Скити и Мизијци. Покрај овие имиња за македонските Словени, тој ги употребил и термините Македонија и Македонци за означување на територијата и жителите што живееле на таа територија. Примарното значење на тој поим било неговото античко и претставува негација на наметнатиот термин Бугарија за територијата на Македонија под бугарска команда, додека терминот Македонци, позајмен од античките автори, се користел за означување на македонските Словени од југоисток. и јужна Македонија, која останала во Византиската империја голем дел од Самоиловото владеење“ – вели д-р Бошкоски.
Византискиот историчар Јован Скилицес претставува еден од најважните историски извори за историјата на македонското средновековно кралство. Во својата историска книга, која претставува продолжение на „Хрониките“ од Теофан, тој го опфатил периодот помеѓу 811 и 1057 година. Ја напишал за време на владеењето на византискиот император Алексиј I Комнен и неговото разбирање на поимот Македонија било особено јасно диференцирано.
Според него, поимот Македонија означува византиска административна единица или тема Македонија во западна Тракија, што се совпаѓа со информацијата дека Самоил дивеел и во таа Македонија. Тоа означувало област која се нарекувала така затоа што неколку векови пред тоа таму биле насилно населени голем број Македонци.
Друго спомнување на името Македонија од страна на Скилицес било кога го опишал земјотресот од 1037 година. Тој напишал: „Во 6546 година (1037), 6-ти Индикт (2-ри ноември) во 10 часот наутро имало земјотрес и земјата продолжила да се тресе до крајот на јануари. Глад имаше во Тракија и Македонија, Стримон и Солун, сè до Тесалија“.
Неговиот помлад колега Јован Зонарас, кој бил достоинственик на византискиот двор и шеф на канцеларијата на дворот, имал двоен пристап кон терминот Македонија. Имено, како и кај повеќето византиски автори од 11 и 12 век, Зонарас го употребил и терминот Македонија како административен термин за византиската тема Македонија во западна Тракија, но во друга прилика го употребил терминот за да ја означи Македонија во нејзината античка, историска- географски граници.
Византиската писателка Ана Комнена ја напишала својата „Алексијада“ во средината на 12 век, книга каде што ја опишала историјата на владеењето на нејзиниот татко Алексиј I Комнин. Нејзината книга се состоеше од 15 тома, во два наврати го користеше името Македонија кога пишуваше за античката историја на Македонците, а во сите други прилики го користеше терминот за да ја означи темата Македонија во западна Тракија, со што направи строга разлика помеѓу античка Македонија. а провинцијата Македонија во Византија“ – вели д-р Бошкоски.
Продолжува….
Извор на статија: history.mk
