За две и пол години по разорниот земјотрес во Банија, тим посветени луѓе успеаја да обезбедат постојан дом за десетици семејства чии куќи беа уништени тоа рано попладне во декември 2020 година. Еден од водечките членови на тој мал, но упорен тим неодамна беше номиниран за глобална хуманитарна награда, благодарение на неговата неуморна вклученост во реконструкцијата. Иако зборуваме за реконструкција, не зборуваме за Бранко Бачиќ .
Иван Блажевиќ е менаџер на Фондацијата Солидарна, непрофитна организација која со тим од само шест лица – поддржани од волонтери и бројни донатори – стана препознатлива во хрватската јавност по помагањето на жителите на Банија во последните две години. . Изградиле десетина дрвени куќи, поправале дваесетина куќи, а уште десетина семејства сместиле во неоштетени куќи кои ги купиле со донации од бројни граѓани и фирми.
Поефикасна од државата
На крајот на краиштата, нивниот резултат е подобар од државниот: стана речиси озлогласено да се знае дека тие изградиле повеќе куќи во Банија отколку во државата. „На втората годишнина од земјотресот сигурно беше така“, вели Блажевиќ во интервју за Телеграм. Но, можно е со министерот Бачиќ статистиката конечно да се промени.
Во Солидарна, сепак, не ни претендираат да бидат подобри од Владата, особено не откако поминаа повеќе од две и пол години од земјотресот. „Секако дека не го сакаме тоа. Во Солидарна сме шестмина, но не сме сами, имаме волонтери и соработници на терен. Но, ако ние како мал тим можевме да го направиме тоа, тогаш каде е целиот државен апарат?“, прашува Блажевиќ.
Како во Монти Пајтон
Телеграма за Фондацијата Солидарна и нивната вклученост во реконструкцијата пишуваше во декември минатата година, во извештај од Банија, откако за нивната работа ја добија наградата Европски граѓанин, која ја доделува Европскиот парламент. Номинацијата, за која медиумите објавија минатиот викенд, е ново признание за работата на Фондацијата.
Сепак, Блажевиќ не сака премногу да зборува за неа. Наместо тоа, на пример, тој уште еднаш ќе предупреди за „Монти Пајтон начин“ на кој функционира државната бирократија. „Нашата државна администрација би била токму таква инспирација за жителите на Монтипајтон“, вели тој, очигледно под впечаток на бирократскиот лавиринт на кој наишле обидувајќи се да обезбедат нов дом за луѓето кои ги загубија своите домови.
„Да земавме лопати…“
Во декември минатата година, кога Карла Пудар од Солидарна беше во посета на Банија, ни раскажа за куќите што Фондацијата планира да ги изгради, штом државата ги постави темелите. Договорот со државата и одобрувањето на проектот се чека повеќе од една година.
Но, во март минатата година, вели Блажевиќ, договорот конечно бил потпишан и државата почнала да го спроведува својот дел од договорот. „На првата локација во Мајске Пољане, дојдоа изведувачи на фондации на 6 септември“ – односно шест месеци по потпишувањето на договорот – „и темелите беа завршени на 27 јануари“ годинава.
„Им требаа пет месеци да ги изградат темелите. Да земевме двајцата лопати, ќе ги направевме порано“, ни ја илустрира Блажевиќ бавноста што ги следи градежните работи на теренот, кога тоа ги организира државата. Нему му е тешко рационално да објасни зошто е тоа така, но му се чини дека една од причините е што државниот апарат – Министерството, а претходно и Централниот државен завод за обнова (кој беше укинат со доаѓањето на Бачиќ) – нема некој што „ќе ги викне градежниците, ќе ги стиска, побрзај…“.
Половина повеќе куќи
Според Блажевиќ, Фондацијата сè уште не успеала да ги добие документите за овие фондации – уверенија, извештај на надзорниот инженер. Праќаше мејлови, разговараше со двајца државни секретари, праќаше пораки, но залудно; добиле документи само за едно градилиште. За среќа, не ја чекаат државата, туку градат понатаму. „Луѓето едвај чекаат да ги добијам документите. Ќе дојде нова зима, треба што побрзо да ги ставиме луѓето во нивните куќи“.
Меѓутоа, ако државата не беше толку озлогласено бавна, за истите пари би можеле да се изградат повеќе куќи. „Да почневме да градиме кога бевме готови, што беше шест месеци по земјотресот – договорени изведувачи, избрани семејства, готови планови, пари на сметката – тогаш ќе изградивме десет од нив. Сега ги има за половина“, вели менаџерот на Солидарна. Причината секако е енормното зголемување на цените поради светските околности.
Претстава без режисер
Но, и на локално ниво, на државната администрација не и оди добро: околу минатиот Божиќ, луѓето сместени во контејнери барале потврди дека се ставени во контејнери за да имаат право на еднократна парична помош од државата, ни вели Блажевиќ. .
„Година и пол откако ги ставија луѓето во контејнерите, немаат информации кој е во контејнерот, а кој не. Тоа е основна табела. За 51 контејнер и подвижни домови што ги набавивме, најмалку пет пати ја испраќавме оваа информација до државната администрација“, додава тој. Поради таквите искуства, тој мислеше дека Џон Клиз и тимот ќе бидат инспирирани. И би било смешно да не се работи за човечки судбини.
„Државниот апарат работи како претстава без режисер – секој има улога, но никој не знае што прави, а директорот на театарот треба да носи одлуки за сценографијата и дијалозите“, сликовито опишува Блажевиќ како гледа на состојба во државната администрација.
Мала доза оптимизам
Сепак, кај министерот Бачиќ работите се придвижија, забележува тој, особено во однос на Фондот за солидарност (сепак, овие европски пари се користат само за реконструкција на јавна инфраструктура и јавни згради, а не за приватна сопственост). Но, на прашањето кога сите луѓе ќе бидат сместени во своите домови, тој вели дека „тешко му е да биде оптимист“.
„Затоа ќе се осврнам на она што го кажа премиерот: за секоја секунда земјотрес потребна е една година реконструкција. Земјотресот траеше десетина секунди, значи тоа се десет години. Министерот Бачиќ рече дека реновирањето ќе трае до 2026 година. Верувам дека тоа би можело да се направи порано, но поучени од минатото искуство, тешко ми е да бидам оптимист“.
Заедно со украинските бегалци
Фондацијата „Солидарна“ во последните две години стана препознатлива по својата работа на реставрација и ревитализација на Банија, но нејзиниот социјален ангажман е далеку од завршен. Меѓу другото, тие им помагаат и на бегалците од Украина кои пристигнаа во Хрватска откако Русија минатата година ја нападна Украина.
Меѓу нив имало и три жени од Харков, Ирпин и Киев. Ирина Проненко , Наталија Хришченко и Олександра Хорова , со помош на Солидарна, го основаа здружението „Своја“ за да им олеснат на своите сонародници да градат нов живот во Хрватска. Еден од суштинските предуслови е, секако, наоѓањето работа. Сепак, Блажевиќ предупредува на проблем – долгиот процес на заверување на дипломите.
„За нострификација на медицинската диплома се потребни две години и тоа по забрзана постапка“, забележува тој. Поради ова, додава тој, луѓето можат да се вработат само на работни места во, на пример, трговија, угостителство, магацини и слично, дури и кога станува збор за луѓе чие знаење и вештини би можеле да бидат многу корисни и во други индустрии во Хрватска, меѓу другите. , токму во здравството.
Северина до Северина
Солидарна стипендира и основци и средношколци од посиромашни семејства. На пошироката јавност можеби и падна окото на видео кое го промовира тој проект, финансиран од фондот Деса и Јерко Баковиќ: во спорот што го направи Предраг Личина , покрај стипендистката Северина се појавува уште една, далеку попозната Северина .
Основањето на тој фонд е посебна приказна: г-ѓа Деса Баковиќ (Блажевиќ ќе рече „тетка Деса“) решила, согласно нејзината желба и желбата на нејзиниот покоен сопруг Јерко , да искористи дел од приходите од продажбата на нејзиниот стан да започне фонд за поддршка на образованието на сиромашните деца.
Пред пет години, на нејзиниот 101 роденден, на веб-страницата на Фондацијата беше напишано дека г-ѓа Деса „дала побезбедно образование за 29 деца од семејства со пониска финансиска состојба“. Фондот штотуку додели стипендии на уште 30-тина деца.
Се започна со маици
Успехот на Фондацијата „Солидарна“ главно зависи од таквите донатори. Пред седум години, Фондацијата ја започна својата прва кампања „Друготна на сав глас“ за поддршка на репродуктивните и сексуалните права на жените во Хрватска (а денес имаат Женски фонд преку кој промовираат репродуктивно здравје, економско зајакнување, но и помагаат на жртвите на семејно и сексуално насилство).
„Тогаш имавме маици со натпис „курва“, „непослушен“, „втора класа“. За секоја донација луѓето ја добиваа таа маица, а собраните пари ги дававме на мали проекти во заедницата“, се сеќава Блажевиќ. Фондацијата „Солидарна“ во 2016 година доби 182.000 куни од донатори.
Ги одбиле парите на партиите
Минатата година собрале речиси пет милиони куни (тогаш). Една од причините е секако земјотресот, поради што донаторите се повеќе се мобилизираа. Сепак, менаџерот на Фондацијата смета дека има и други, подлабоки причини: дека се „потопени во заедницата“ и дека „луѓето ни веруваат“.
Затоа и сумата на донациите е значително зголемена, иако не добиваат средства од сите извори – четири политички партии, меѓу кои двете најголеми, ХДЗ и СДП, сакале да донираат пари, но биле одбиени.
Промена на подобро
„Им се заблагодаривме и рековме дека можат, всушност, да ги поканат своите членови да донираат како поединци. Но, ние не прифаќаме донации од партии. Затоа што, покрај хуманитарната работа, ние сме и активист и организација за застапување и тој пристап нема да го менуваме“, објаснува Блажевиќ.
Така тој додава дека не е доволно да се прави хуманитарна работа: „Ако се занимавате само со хуманитарна работа, тогаш и за сто години ќе има иста потреба и истите проблеми“. Со други зборови, не се работи само за помагање кога државата пропаѓа. Станува збор и за притисок врз истата земја да се промени – на подобро.
Извор на вест: Telegram.hr
