Павзаниј бил крал на Античка Македонија кој владеел во 393 п.н.е.
Павзаниј бил син на кралот Аероп II. По таткова линија ѝ припаѓал на династијата Врскаестиди, кои делувале во северозападна Македонија. Владеел една година, и според Диодор Сицилиски бил убиен од Аминта II, внук на Александар I, кој го зазел престолот (Диодор, 14.89). Во хронологијата на владетели Павзаниј понекогаш стои по Аминта II според распоредот на династиските таблици на Хрониката на Есевиј, кој ја составувал во IV век според претходните записи на грчките историчари и делумно според Диодор. Историјата за него е оскудна и конфузна. Во ова време македонските владетели се менувале често во меѓусебна борба за престолот, а и името Аминта истовремено го носеле неколку членови на династијата Аргеади.
Поразот кај Хаиронеја беше катастрофа за сите Грци… тоа се зборовите на античкиот грчки историчар Павзанија. Цитатот доаѓа од делото „Опис на Грција“, токму во првата книга во описот на Атика и Пиреја.
За делото на Павзанија:
Павзанија ‘Ἑλλάδος Περιήγησις (Helládos Periēgēsis, „Опис на Грција“) е зачуван во десет книги. Сепак, постојат докази за друга книга. Првата книга очигледно била напишана околу 160 година, десеттата книга околу 175 година – дали имало конечно уредување на сите десет книги и дали десеттата е најмладата е спорно.
Во Книга I, Павзанија ги опфаќа Атина, Атика и областа Мегара; Книгата II е посветена на областа Коринт и Арголис и островот Егина; Книгата III ја опишува Лаконија; Книга IV Месенија; Книгата V и Книгата VI се посветени на Елис и детален опис на Олимпија. Книгата VII се занимава со Ахаја; Книга VIII Аркадија; Книга IX Беотија; Книгата X се занимава со Фокис, вклучувајќи ги Делфи и делумно Локрис.
Очигледно, Павзаниј првенствено бил заинтересиран да привлече образовани римски читатели. Сепак, Павзаниј првично не допре до голема публика во античките времиња. Дури на крајот на доцната антика, во раното време на Јустинијан, околу 530 година, Стефанос Византија го цитирал, кој бил заинтересиран за грчките градови опишани од Павзаниј. Најстариот зачуван ракопис на делото датира од 15 век.
Пораз кај Хаиронеја – катастрофа за сите Грци
Делото на Павзанија е исто така важен документ за прашањето за историјата на Македонците, во „Описот на Грција“ во десет книги, Македонија не е опишана како Грција.
Веќе во првата книга, во третиот дел од првото поглавје, станува јасно дека Македонија во никој случај не се сметала за Грција – и мора да се гледа како независна држава и како независен народ, читаме во 1.1.3:
Највпечатлива глетка во Пејреј е пределот на Атина и Зевс. И двете нивни слики се од бронза; Зевс држи стап и Победа, Атина копје. Еве портрет на Леостенес и неговите синови, насликани од Арсесилај. Овој Леостен на чело на Атињаните и обединетите Грци ги порази Македонците во Беотија и повторно надвор од Термопили ги натера во Ламија против Оета и ги затвори таму …
Како што штотуку прочитавме, Павзаниј на почетокот на својата епопеја изјавил дека обединетите Грци ги победиле Македонците. Оваа изјава ги поништува модерните митови за Македонците кои упорно се шират доколку Македонците навистина биле Грци, доколку Грците не биле наведени како посебен ентитет од Павзанија.
Оваа изјава станува уште појасна во Книга 9, Поглавје 6. [9.6.5]:
Во мојата историја на Атика веќе кажав дека поразот од Херонеја беше катастрофа за сите Грци; но тоа беше уште повеќе за Тебанците, бидејќи во нивниот град беше донесен гарнизон. Кога Филип умрел, а кралството на Македонија му се препуштило на Александар, Тебанците успеале да го уништат гарнизонот. Но, штом го сторија тоа, небото ги предупреди за уништувањето што доаѓа врз нив, а знаците што се случија во светилиштето на Деметра Законодавец беа спротивни од оние што се случија пред акцијата во Леуктра.
Македонија под водство на Филип II Македонски ги порази Грците кај Хаиронеја, тоа беше и првата битка во која кралот го зеде својот син со себе на бојното поле, кој подоцна во историјата ќе биде познат како Александар Велики.
Павзаниј непогрешливо зборува за катастрофа за сите Грци по поразот од Македонците. Но, Павзаниј ја немаше фантазијата на денешните модерни Грци и нивното смело фалсификување на историјата…
Користени извори:
- Павзанија, Опис на Грција. Книга 1.1-16
- Павзанија, Опис на Грција. Книга 9.1-22
- Јохан Евстахиј Голдхаген: Детален опис на патувањето на Павзанија во Грција, два тома, Берлин и Лајпциг 1766 – Том 1
